Galanthus nivalis L. Śnieżyczka przebiśnieg
z greckiego gála = mleko, ánthos = kwiat; nazwa pochodzi od barwy kwiatów z łacińskiego nix (D. nivis )= śnieg; tu: śnieżny, ośnieżony; nazwa nawiązuje do barwy kwiatów i pory zakwitania.
Rodzina:Amarylkowate (Amaryllidaceae)
Roślina do wysokości 30 cm., z kulistawą cebulą, (jest to tzw. geofit), z której wyrastają 2 (3) sinozielone, równowąskie, szerokości 4-10 mm liście odziomkowe i delikatna łodyżka kwiatowa otoczona w nasadzie wspólną, białą, błoniastą pochewką. Na szczycie łodyżki pojedynczy, dzwonkowaty kwiat, zwisający na szypułce. Okwiat o 6 działkach ustawionych w dwóch okółkach: trzy zewnętrzne śnieżnobiałe, podłużnie eliptyczne. Działki wewnętrzne krótkie, na szczycie wycięte, z zieloną plamą w górnej części. Przebiśnieg zakwita dopiero w 6-7 roku swojego życia. Owocem jest mięsista, żółtozielona torebka. Roślina kwitnie od lutego do kwietnia. Uważana jest za pierwszy zwiastun nadchodzącej wiosny. Śnieżyczka przebiśnieg ma inne nazwy: przebiśnieg zwyczajny, przebiśnieg pospolity, gładysz pospolity, gładyszek.
Zasięg gatunku obejmuje środkową i południową Europę, Kaukaz oraz Azję Mniejszą. Przez Polskę przebiega północna granica zasięgu śnieżyczki. Występuje w Polsce południowej i środkowej, zwłaszcza w niższych położeniach górskich oraz na przyległym niżu i w pasie wyżyn w lasach liściastych (na siedliskach zasobnych i umiarkowanie wilgotnych). Stanowiska na północy kraju mają charakter synantropijny (rośliny zdziczałe z ogrodów). Jest to gatunek charakterystyczny dla mezofilnych (tzn. średniożyznych) lasów liściastych z rzędu Fagetalia sylvaticae. W Karpatach związany z buczyną Dentario glandulosae- Fagetum.
Na Wolinie rośnie w ciepłolubnym łęgu fiołkowo- wiązowym ( Violo odoratae- Ulmetum) na południowym klifie koło Lubina. Jest to las o drzewostanie zbudowanym głównie z wiązu polnego i górskiego, o dużym udziale bluszczu i bogatym nitrofilnym (z nowołacińskiego nitro(geum)=azot, z gr. philéo= lubię) runie. Prawdopodobnie stanowisko jest antropogenicznego pochodzenia. Zagrożeniem dla gatunku jest jego masowe zbieranie- głównie w okolicach wielkich miast- na cele handlowe oraz wykopywanie do przydomowych ogródków, gdzie hoduje się je jako rośliny ozdobne, mimo iż należą do roślin trujących.
opracowały:
mgr Iwona Kamińska, mgr Ewa Lewicka