Chimaphila umbellata (L.) W.P.C. Barton Pomocnik baldaszkowy L.
z greckiego cheima, cheimón= zima; philéo= lubię, philós= przyjaciel (nawiązanie do zimozielonych liści rośliny) z łacińskiego umbélla= parasol od słońca (nawiązanie do kształtu kwiatostanu rośliny)
Rodzina: Gruszyczkowate (Pyrolaceae)
W Polskiej Czerwonej Księdze Roślin -gatunek nieskategoryzowany najczęściej niezagrożony Kategoria zagrożenia w WPN- narażony (VU) Liczebność w osobnikach na terenie WPN: <100
Pomocnik jest zimozieloną byliną lub krzewinka o wysokości 8-20 cm. z długimi, rozgałęzionymi rozłogami. Łodygę ma wzniesioną i gruczołowato owłosioną, ulistnioną jedynie w dolnej części. Liście są skórzaste, z wierzchu błyszczące i ciemnozielone, o brzegu ostro piłkowanym (tzn. gdy wcięcia i wypukłości są ostre), osadzone na krótkich ogonkach. Roślina kwitnie w czerwcu i w lipcu, kwiaty są barwie różowej, z kulisto zwiniętymi płatkami, zebranymi w szczytowe 2-6 kwiatowe baldachogrono (tzn. różnej długości szypułki, na których ustawione są kwiaty dorastają do tej samej wysokości).
Pomocnik baldaszkowy jest gatunkiem cyrkumborealnym (tzn. jest w grupie gatunków należących do państwa holarktycznego –wokółbiegunowego, północnego obejmującego obszary Europy, prawie całą Azję i Amerykę Północną, Grenlandię i wszystkie wyspy północne, wyspy we wschodniej części Atlantyku-patrz mapka zasięgu). W Europie i Azji występuje podgatunek typowy (subsp. umbellata), podczas gdy w Ameryce Północnej występują 3 inne podgatunki. Jest gatunkiem acidofilnym (łac. acidus= kwaśny, gr. philéo= lubię). Występowanie pomocnika jest związane z sosną. Rośnie najczęściej w borach sosnowych z ze związku Dicrano-Pinion jako gatunek charakterystyczny subkontynentalnego boru świeżego Peucedano-Pinetum. Na terenie Wolińskiego Parku Narodowego występuje w nadmorskich borach bażynowych Empetro nigri- Pinetum. Na terenie Parku narażony jest na zagrożenia, a z czasem może całkiem zaniknąć. Jest to związane z procesem użyźnienia zbiorowisk, w których gatunek występuje. Tą rzadką roślinę spotkać można w północno- wschodniej części kompleksu leśnego, w fitocenozach o starych i prześwietlonych drzewostanach oraz bogatej warstwie porostowo- mszystej. Do wskazań ochronnych w Wolińskim Parku Narodowym należy zapewnienie zachowania starych drzewostanów sosnowych oraz ograniczenie ruchu turystycznego. Należy także wspomnieć, że pomocnik baldaszkowy charakteryzuje się pewnymi właściwościami leczniczymi- używany jest w formie ziela i preparatów homeopatycznych.
Poniżej występowanie rośliny w Polsce i na świecie.
opracowały:
mgr Iwona Kamińska, mgr Ewa Lewicka