Delta Świny to obszar ponad 3000 ha bagnistych wysp, szuwarów i płytkich wód. Około 1700 ha tych terenów leży w granicach Parku (ok.17% jego powierzchni). Ptaki wysp – związane z tym terenem ptaki to zarówno gatunki pospolite (np.trzciniak,potrzos) jak i rzadkie nawet w skali świata (wodniczka). Wśród bardziej znanych wymienić można trzciniaka (Acrocephalus arundinaceus), rokitniczkę (Acrocephalus schoenobaenus), brzęczka (Locustela luscinoides) czy potrzosa (Emberiza schoeniculus) zwanego wróblem trzcinowym. Inne związane z szuwarami trzcinowymi wysp gatunki to:
bąk (Botarus stelaris) – spotykany tylko w okresie migracji, lęgowa gęgawa (Anser anser), błotniak stawowy (Cirucs aeruginosus) – drapieżnik wielkości myszołowa, gniazdujący w rozległych trzcinowiskach. Tamże poluje wypatrując zdobyczy w aktywnym locie nisko nad wodą lub szuwarami. Wśród rzadkich turzycowisk z pojedyńczo rosnącą trzciną do lęgów przystępuje wodniczka (Acrocephalus paludicola) Gatunek z rodziny pokrzewek; większa od wróbla, smukła, waży ok.13g; jej biotop to rozległe podmokłe szuwary turzycowe i z niewielkim udziałem trzciny. Wyprowadza 1-2 lęgi w roku. Z zimowisk z zachodniej Afryki przylatuje w kwietniu, odlatuje w sierpniu-wrześniu. Gniazda buduje nisko nad ziemią w osłonie kęp turzyc. Ważnym składnikiem jej pokarmu są pajęczaki. Ze względu na przywiązanie do specyficznego, zanikającego biotopu uznawana za gatunek wskaźnikowy występowania naturalnych turzycowisk. Jej zasięg obejmuje wyłącznie wschodnią i środkową część Europy. Stanowiska w Delcie Świny są największymi na Pomorzu Zachodnim. W roku 2003 stwierdzono tutaj ok.40 śpiewających samców. W Polsce najliczniej występuje nad Biebrzą i na Polesiu Lubelskim. Jest zagrożonym w skali świata ze względu na zanik odpowiednich siedlisk i ograniczony areał występowania. Bardzo rzadkim gatunkiem lęgowym na wyspach delty Świny jest sowa błotna (Asio flameus) – związana z otwartymi, podmokłymi terenami. Poluje głównie na drobne ssaki. W okresie lęgowym, co jest ewenementem wśród sów na ogół buduje starannie wykończone gniazdo. Wówczas też w obronie lęgu atakuje nawet człowieka głośno klaszcząc skrzydlami.
Błotniste partie wysp z halofilną roślinnością to
miejsca lęgów biegusa zmiennego (Calidris alpina) . Gatunek ten wielkością zbliżony do szpaka, główne swoje lęgowiska ma w dalekiej tundrze, jednak podgatunek schinzi gniazduje wokół Bałtyku. W delcie Świny (jednym z dwóch miejsc na Bałtykiem w Polsce) do niedawna utrzymywał się jako stały gatunek lęgowy, obecnie niestety już tylko sporadycznie. Takie słone płytkie jeziorka to również ulubione miejsca wypoczynku migrujących batalionów (Philomachus pugnax). Wśród zwartych szuwarów trzcinowych łatwo spotkać – wąsatkę (Panurus biarmicus) – kolorowo ubarwionego ptaka nieco większego od sikor, który żywi się nasionami trzciny. Od lipca najczęściej spotkamy wąsatki w stadkach rodzinnych, często odzywających się metalicznym „tsii, tsii”. Ptaki wód zalewu – wody zalewu to miejsca lęgowe w strefie przybrzeżnej wysp dla takich gatunków jak: głowienka (Ayhta feruina) – do lęgów przystępuje późno, bo dopiero wtedy gdy wyrośnięte tegoroczne turzyce i trzciny zapewniają jej odpowiednie schronienie dla zniesionych jaj – nawet w maju i czerwcu; czernica (Aytha fuligula), łabędź niemy (Cygnyus olor) i nielęgowy kormoran czarny (Phalacroax carbo). Ptaki brzegów wysp – ze strefą brzegową wysp szczególnie związane są nurogęś (Mergus mergus), ostrygojad (Hamaetopus ostralegus) i sieweczki (Haradrius sp.) – podejmujące próby lęgów oraz ohar (Tadorna tadorna). Ulubionym miejscem lęgów tej kolorowo ubarwionej kaczki to nory (lisie, królicze) wybudowane w pobliżu wody (wały, skarpy, klify, wydmy). Chętnie zajmuje sztuczne nory – rury lub stogi siana. Ptaki gniazdujące w Polsce zimują na zachodzie Europy. W przeszłości bardzo poszukiwanym był puch ohara zbierany z jego gniazd po wyprowadzeniu lęgów. W Parku sporadycznie podejmuje lęgi również na klifach. Obszar delty Świny to również miejsce przebywania licznych gatunków mew i rybitw, z których lęgi na wyspach aktualnie wyprowadza mewa srebrzysta (Larus argentatus).
Tekst: Marek Dylawerski, Foto: Internet