Obszary ochrony Natura 2000 są obecnie jedną z dziesięciu form ochrony przyrody w Polsce. W ramach sieci Natura 2000 wyróżnia się dwa typy obszarów, są to mianowicie Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO) utworzone zgodnie z zaleceniami Dyrektywy Ptasiej oraz Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO) wyznaczone zgodnie z Dyrektywą Siedliskową. Oba typy obszarów mogą wzajemnie nakładać się na siebie, a nawet pokrywać się ze sobą całkowicie. Każdy obszar wyznaczony w ramach sieci Natura 2000 otrzymał własny kod literowo-cyfrowy. Nasze krajowe Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków otrzymały kod zaczynający się od liter PLB, gdzie „PL” oznacza że teren znajduje się w Polsce, natomiast „B” po angielsku „birds” oznacza ptaki. Polskie Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk posiadają natomiast kod PLH gdzie „H” po angielsku „habitat” oznacza siedlisko. Gdy obszary pokrywają się natomiast wzajemnie otrzymują kod PLC. Ponadto dla każdego utworzonego obszaru Natura 2000 opracowana została specjalistyczna dokumentacja, która składa się z:
– Standardowego Formularza Danych (SDF), w których zawarte są informacje o położeniu obszaru, występujących na nim typach siedlisk przyrodniczych i gatunkach chronionych, o liczebności tych gatunków, ich reprezentatywności w skali kraju oraz o istniejących zagrożeniach.
– Mapy obszaru w formie wektorowej i GIS w skali 1:100 000
Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO)
Specjalne Obszary Ochrony Ptaków wyznaczone zostały na podstawie Dyrektywy Rady 79/409/EWG z dnia 02 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa zwaną potocznie Dyrektywą Ptasią. Podstawą jej uchwalenia stały się niepokojące dane dotyczące zmniejszania się areału siedliskowego ptaków, a także dramatycznego spadku ich liczebności gatunkowej. Dyrektywa ta zawiera 5 załączników. Pierwszy z nich to lista 180 gatunków ptaków zagrożonych wyginięciem, szczególnie podatnych na zmiany liczebnościowe, siedliskowe oraz wyjątkowo rzadki charakter tychże siedlisk. Każdy kraj członkowski Unii Europejskiej ma obowiązek wyznaczenia OSO dla wszystkich gatunków ptaków z tego załącznika. Celem zapewnienia optymalnych warunków życia i rozrodu na całym areale występowania danego gatunku, konieczne jest także podjęcie stosownych działań legislacyjnych, ochronnych i monitoringowych na tym obszarze.
Zapisy ww. Dyrektywy są jednakowe dla wszystkich krajów Unii Europejskiej.
Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO)
Specjalne obszary Ochrony Siedlisk wyznaczone zostały zgodnie z Dyrektywą Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku, w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dziko żyjącej fauny i flory, zwanej potocznie Dyrektywa Siedliskową. Priorytetowym celem tej Dyrektywy jest zapewnienie różnorodności biologicznej na obszarze państw członkowskich Unii Europejskiej poprzez ochronę siedlisk przyrodniczych oraz rzadkich i zagrożonych gatunków roślin i zwierząt. Dyrektywa Siedliskowa składa się z 6 załączników. Zapisy ww. Dyrektywy są jednakowe dla wszystkich krajów Unii Europejskiej.
Warty podkreślenia jest fakt, iż „siedlisko przyrodnicze” to zupełnie nowe pojęcie w dziedzinie ochrony przyrody.
Opracowała: Aleksandra Kudej
Foto: Marek Szwarc